Program SAFE - debata w SDP

W dniu 12 września 2025 wziąłem udział w debacie nt. unijnego programu pożyczek na zbrojenia pt SAFE. Wydarzenie zostało zorganizowane w siedzibie Stow. Dziennikarzy Polskich przez biuro europoseł Anny Bryłki. Dziękuję kolegom z Instytutu Nowej Europy za nominację do udziału, a organizatorom za zaproszenie. 

Rozmawialiśmy o ryzykach związanych z programem SAFE. Program ten został przyjęty w postaci rozporządzenia w czasie polskiej prezydencji w UE i obejmuje około 150 mld euro pożyczek (spłata do 2070 roku) na rozbudowę przemysłowej infrastruktury, wspomagającej obronność państw członkowskich. Polski rząd pochwalił się (tutaj) informacjami, że Polska uzyskała ponad 43 mld euro z tej kwoty, ale nie poinformował jakie są priorytety i plany wydatkowania tej kwoty. Środki mają być wydane na inwestycje w siedmiu głównych obszarach zdolności obronnych.

Jakie są ryzyka dla tego projektu? Ogólnie rzecz biorąc, jest ich kilka:

1) brak ekosystemu innowacji militarnych w Polsce utrudnia planowanie rozwoju inwestycji

2) brak mocnych powiązań polskiego przemysłu z innymi spółkami w Europie

3) konieczność polonizacji pozyskanych systemów sprzętu wojskowego

4) płytka kultura strategiczna - różne partie widzą inaczej priorytety państwa, brak konsensu i niechęć do ekspertów od lat rzutuje na słabość polskich strategii bezpieczeństwa i rozwoju.  

5) ryzyko, że środki zostaną wydane u sąsiadów, a nie w polskim przemyśle.

Oprócz tego rozmawialiśmy z pozostałymi prelegentami o priorytetach inwestycji i rozwoju technologii (wspomniałem o konieczności rozwoju systemów autonomicznych, które pozwolą ochronić obiekty cywilne o strategicznym znaczeniu nawet bez udziału wojska) oraz o ochronie ludności.