Refleksje po ZKB 2018

Polska branża security studies rodzi się w bólach. Z jednej strony służby mundurowe (wojsko, policja, straż i in.), z drugiej nauki społeczne, z trzeciej administracja rządowa, z czwartej pedagodzy prowadzący w szkołach edukację dla bezpieczeństwa (dawniej tzw. przysposobienie obronne). Dodajmy jeszcze rynek, przemysł i oczekiwania społeczne, wynikające z naboru na studia. Tegoroczny Zjazd Katedr Bezpieczeństwa miał wytyczyć ścieżkę dla rozwoju wydzielonej w 2011 roku branży, która wg Ustawy 2.0 utrzymała samodzielność. Czy tak będzie? Moja opinia jest sceptyczna. Z kilku powodów:

Po pierwsze, niewielka integracja potencjału środowiska i niskie jego umiędzynarodowienie. Obecna reforma nauki stwarza wymogi rozwoju nowych systemów pracy (publikowanie w językach kongresowych, system projektowy, własne serie wydawnicze i czasopisma, uznanie). Wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy. Istnieje dziś w Polsce tylko 11 uczelni z uprawnieniami doktorskimi i 5 uczelni z uprawnieniami habilitacyjnymi. Brak zmian systemowych może skutkować utratą uprawnień naukowych na większości z nich.

Po drugie, istnieją w kraju tylko dwa "dobrze punktowane" czasopisma poświęcone wyłącznie kwestiom bezpieczeństwa - Internal Security wydawane przy WSPol w Szczytnie oraz Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza wyd. przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej. Znaczenie mają poznański Przegląd Strategiczny, wrocławski Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, warszawski Rocznik Strategiczny, siedlecka Doctrina i kielecka Polityka i Bezpieczeństwo, ale praktycznie żadna z redakcji nie przysłała przedstawicieli na Zjazd! Brak koncentracji środowiska wokół wiodących pism i wydawnictw spowoduje upadek większości pism.

Po trzecie, podczas ZKB nie podjęto wiążących decyzji odnośnie dwu powyższych kwestii. Kolejny zjazd odbędzie się w Szczecinie. Parametryzacja odbędzie się w 2021 roku. Zostało 2,5 roku. To niewiele by stworzyć strategię, serie wydawnicze, warsztaty metodyczne, cele, czy nawet środowisko, które by je kształtowało (na kilka dni przed ZKB powołano w Siedlcach "Towarzystwo Nauk o Bezpieczeństwie", choć towarzystwo o tej nazwie miało być ponoć powołane właśnie na zjeździe w obecności wszystkich liczących się ośrodków). 

Ze swojej strony zaproponowałem kilka sposobów na rozwój zespołów przygotowujących granty krajowe i międzynarodowe, przedstawiłem referat na temat problemów badawczych podejmowanych w najlepszych czasopismach na świecie w okresie 1998-2018 oraz podkreśliłem znaczenie nowych technologii w promocji branży i dydaktyki. Prawdopodobnie wszystko okaże się wołaniem na puszczy. Szkoda, bo obecne warunki naukowe, dydaktyczne, rynkowe i trendy rozwoju nauki światowej są bardzo dobre. Chciałbym też podziękować organizatorom ZKB za świetne przygotowanie wydarzenia. Bez tego trudno byłoby dostrzec w którym miejscu jesteśmy.

Załącznik: Wartościowa publikacja. Informacja o profilach badawczych polskich katedr bezpieczeństwa przygotowana przez P. Siemiątkowskiego, P. Tomaszewskiego, M. Redo i P. Rutkowską z UMK:

http://zkb.umk.pl/wspolpraca-naukowa/profile/